Stoner… Uzun zamandır okuduğum en iyi kitaptı. Şu dönemde eskileri bırakıp yeni yazar keşfetme avına çıktım bildiğiniz gibi. Birçok kötü kitap okudum, eskilere geri mi dönsem diye düşündüm. Ama şimdi, John Edward Williams okuduktan sonra, yeni yazar avımın tüm o berbat kitaplara rağmen harika olduğunu düşünüyorum. Williams, aklımı başımdan aldı anlayacağınız.
1994 yılında hayata veda eden John Edward Williams, 1972’de yazdığı Augustus adlı romanı ile National Book Award kazanmış. Diğer tüm çalışmalarını da okuyacağım. Eminim onları da en az Stoner’ı sevdiğim kadar seveceğim. Williams müthiş bir adammış, 1985’te yaptığı bir röportajında şöyle demiş, kitapları ve edebiyatı ne kadar sevdiğini de buradan anlayabiliriz;
-And literature is written to be entertaining?
-Absolutely. My God, to read without joy is stupid.– John Edward Williams
Ve sevgili okur, Stoner’ı yıllar sonra tekrar okudum. Düşündüklerimi sizinle de paylaşmadan edemedim.
John Williams’ın Stoner adlı kitabını ilk olarak 2012 yılında okumuş ve şaşkına dönmüştüm. Hayatımda ilk olarak edebiyattan ne beklediğimi, bir kitabın beni nasıl etkileyebileceğini anlamıştım. Ve Stoner’dan sonra okuduğum her kitapta Stoner’ın bende bıraktığı etkiyi aradım, bulamadım. Aradan 9 yıl geçtikten sonra nihayet tekrar okuduğumda ise kitabın daha da büyüdüğünü, güzelleştiğini ve derinleştiğini gördüm.
John Williams muazzam bir yazar. William Stoner ile yarattığı karakter o kadar derin, o kadar gerçek ki, onu kitaptan çıkarıp ölene kadar sevmek ve mutlu etmek istedim. Bir yanda da öyle güzel ki, hiçbir şeyini değiştirmeye kıyamacağımı fark ettim. Mesleğine olan tutkusunun, öğrenme sevdasının ve kısacık da olsa keyfini çıkardığı olan o güzelim aşkın yerine hiçbir şey konulamaz ne de olsa.
Stoner tüm sadeliği ve gösterişsizliği ile insanı sıcak bir hava dalgası gibi sarıp sarmalayan çok güçlü bir roman. William Stoner sessiz, düzgün bir karakter. Hayatı boyunca büyük hatalar yapıyor ve bunları kabul ederek yaşamaya devam ediyor. Ancak bir yandan yaşamaya, sevmeye, öğrenmeye olan tutkusu derininde sürekli yanan bir yangın haline geliyor. Hem çok sade hem de çok kompleks bir karakter Stoner. Bu güzelim kitabı onca okurun heyecanla okuması da bu yüzden sanırım. John Williams’ın enfes, kendine has, temiz anlatımı Stoner karakteri ile güzel bir şekilde eşleşiyor. Ve tahmin edeceğiniz üzere, kitapta tek bir gereksiz cümle yok. Gerçekten mükemmel.
Stoner’ı ikinci kez okumaya başlamadan önce, yıllar sonra gerçek aşkıma yeniden kavuşmuşum gibi heyecanlı ve savunmasız hissettim. Daha ilk cümlesini okur okumaz ilk okuduğumda hissettiğim tüm o duyguları hatırladım. Bitmesini istemedim. Eninde sonunda bitecek diye kalbim kırıldı. Beni kendi içinde binlerce kez yok etmesini ve binlerce kez hayata döndürmesini istedim. Ve, ah, nasıl da öldüm ve dirildim!
Tekrar tekrar okumak için sabırsızlandığım tek kitap Stoner olacak sanırım. Umarım doğru zamanda okur ve çok seversiniz.
Stoner Türkçe’de!
Güncelleme: Stoner dilimize Koton Kitap tarafından çevrildi. Hemen gidin okuyun.
Tanıtım yazısı da aşağıda.
İlk gençliğinde Stoner aşkı, insanın eğer şanslıysa erişebileceği, mutlak bir varoluş biçimi olarak düşünürdü; olgunluğa erdiğinde, insanın oyalayıcı bir inançsızlık, hafiften tanıdık bir küçümseme ve sıkıntı verici bir özlemle bakması gereken sahte bir dinin cenneti olduğu sonucuna varmıştı. Şimdi artık orta yaşında, aşkın ne bir lütuf ne de bir yanılsama olduğunu anlamaya başlıyordu; aşkı insanca bir dönüşüm hareketi olarak; irade, zekâ ve yürekle keşfedilen ve her gün ve her dakika yeniden yaratılan bir durum görüyordu.
Bir başyapıt olan Stoner, sesiz yaşamını sıra dışı bir yolculuğa dönüştüren gerçek bir kahramanın hikâyesidir. “ Alt tarafı üniversiteye giden ve öğretmen olan bir adamı anlatan bir roman. Ancak şimdiye kadar karşılaşmış olabileceğiniz en büyüleyici şeylerden biri.”
Tom Hanks, Time
“Stoner yalnızca muhteşem değil, mükemmel bir roman. Çok güzel yazılmış, derin izler bırakan nefes kesici bir roman.” Morris Dickstein, The New York Times Book Rewiew
“Nitelik bakımından sadece iyi bir romanın nasıl yazılması gerektiğini gösteren bir örnek olmakla kalmayıp aynı zamanda başlı başına doyurucu bir okuma deneyimi sunmasıyla da diğerlerinden ayrılan bir eser çok ender çıkar… Stoner, son elli yılda yayımlanmış en olağanüstü güzellikteki romanlardan biri.”
Clay Reynolds, The Dallas Morning News
“Stoner büyüleyici bir roman ve bunun tek bir nedeni var: John Williams karakterlerini öyle büyük bir şefkat ve acımasız bir dürüstlükle ele alıyor ki onları sevmeden edemiyorsunuz.”
Steve Almond, Tin House
