Days in the Caucasus uzun zamandır okumak istediğim anı kitaplarından biriydi. Nihayet okuduğumda Banine’nin neden bu denli popüler olduğunu anladım. Days in the Caucasus roman gibi okunan o tuhaf ve hayli çekici anı kitaplarından biri. Azerbaycan kökenli Fransız yazar, Azerbaycanlı milyoner Musa Nagiyev’in torunu; Azerbaycanlı iş adamı ve siyasetçi Mirza Esedullayev’in kızı imiş. Bu kitabında da tüm ailesine ve ülkesine dair çok şey anlatıyor. Ancak bu aile bildiğiniz ailelerden değil.
Days in the Caucasus Banine’nin Rus Devrimi öncesi ve sırasında, Bakü ve yazlık evlerinde geçen hayli zengin çocukluğunu ve ailesinin Azerbaycan’ı terk edişini anlatıyor. Tüm aile bireylerini öyle hoş anlatıyor ki hepsi okurun gözünde teker teker canlanıyor. Banine’nin ailesi zamanının hayli zengin ve güçlü ailelerinden biri, dolayısıyla Banine ve kızkardeşleri zenginliğin ve bolluğun içinde büyüyorlar. Ancak İslam ve geleneklere çok bağlı olduklarından genç yaşta ve zorla evlendirilen kadınlardan geçilmiyor kitap. Banine de onlardan biri. 15 yaşında her hücresiyle nefret ettiği, kendinden hayli büyük bir adamla evlendiriliyor. Ancak hayat bu ya işte, bir süre sonra bu nefret ettiği adamdan da kurtulmayı başarıyor.
Days in the Caucasus Rus Devrimi’nde Azerbaycan’da neler olduğunu öğrenmek isteyen okurlar için hayli yetersiz bir kitap olacaktır çünkü tamamen Banine’nin hikayesini dinliyoruz. İçinde bolca aşk hikayesi, aile kavgaları, evden kaçmalar, yaramaz çocuklar ve türlü türlü haller mevcut. Yani kitabı biraz tarih öğreneyim diye okuyacaksanız okumayın derim. Ancak Banine ve o hayli ilginç ailesini okurken biraz da o dönemin havasını koklamak isterseniz önerebilirim ki bence hayli zevkli bir okuma sunuyor.
Days in the Caucasus’u okurken bir anı kitabından ziyade bir roman okuyor gibi hissettim. Banine çocukluğunu öyle güzel anlatıyor ki yaşadıkları evlerden tutun da çocukluğun tüm acımasızlığına kadar her şeyi yaşatıyor okura. Sözde çok dindar olan bu ailenin poker alemleri, kadınların evliliği başkalarıyla sevişmek için bir adım olarak görmesi, zamanına ayak uyduramayan ırkçı aile büyükleri, miras için sürekli kavga eden kocaman bir aile var bu kitapta ve her şey zenginliğin verdiği tüm o şaşaa ile akıp gidiyor. Elbette devrime kadar.
Devrimle birlikte tüm aile birçok ülkeye dağılıyor, zor şartlar altında yaşamlarını bir süre böyle sürdürüyorlar. Daha sonrasında tutuklanmalar, servetin yok oluşu ve nihayet ülkeden tamamen kaçmalarıyla bu ailenin Kafkasya günleri de son buluyor. Banine nihayet yıllardır hayalini kurduğu Paris’e giderken bitiyor Days in the Caucasus.
Days in the Caucasus özellikle anı okumayı seven tüm okurların zevkle okuyacağını düşündüğüm kitaplardan biri oldu. Ancak kitabı zamanımız gözüyle değil de zamanının gözüyle okumanızı öneririm yoksa Banine’nin babannesi ve tüm o gelenekler sizi çılgına döndürebilir. Keyifle!
Pushkin Press’ten çıkan kitabın tanıtım yazısı aşağıda, almak için de buraya: Days in the Caucasus – Banine
We all know families that are poor but ‘respectable’. Mine, in contrast, was extremely rich but not ‘respectable’ at all…
This is the extraordinary memoir of an ‘odd, rich, exotic’ childhood – of growing up in Azerbaijan in the turbulent early twentieth century, caught between East and West, tradition and modernity.
Banine remembers her luxurious home, with endless feasts of sweets and fruit; her beloved, flaxen-haired German governess; her imperious, swearing, strict Muslim grandmother; her bickering, poker-playing, chain-smoking relatives. She recalls how the Bolsheviks came, and they lost everything. How, amid revolution and bloodshed, she fell passionately in love, only to be forced into marriage with a man she loathed- until the chance of escape arrived.
By turns gossipy and romantic, wry and moving, Days in the Caucasus is a coming-of-age story and a portrait of a vanished world, and of how the past haunts us.
Bu kitap Her Ülkeden Bir Kitap Okuma Serüveni’nin bir parçası. Dünyayı edebiyatla tanımak isterseniz, siz de bana katılın ve her ülkeden en az bir yazar okuyalım!
