Borges ve Ben İtalyan kökenli Amerikalı yazar Jay Parini’nin okuduğum ilk kitabı oldu. Arjantinli yazar Jorge Luis Borges’in ise Ficciones adlı kitabını okumuş ancak bitirdiğimde Borges için henüz hazır olmadığımı düşünmüştüm. Parini’nin bu kitabını okurken ise Borges’in yanı sıra bazılarını ilk kez duyduğum de bazılarını da tekrar hatırlamak istediğim birçok yazar ve şairle karşılaştım. Borges ve Ben elimden bırakamadığım kitaplardan biri oldu.
Borges ve Ben hem konusu hem yazarı Parini’nin güzel anlatımı sayesinde akıp giden, okuru hem Borges’in hem Parini’nin zihnine atıveren bir anı-roman. Anı-roman çünkü Parini Borges ile elli yıl önce yaşadıklarını ancak anlatabiliyor ve kendisinin de belirttiği gibi bazı yaşananlar gerçekken bazıları da gerçeğe elinden geldiğince dayanan kurgudan oluşuyor. Ben kitabı okumaya başlamadan önce neredeyse tamamen Borges ile ilgili bir kitap okuyacağımı düşünüyordum. Ancak Parini beni fazlasıyla ve aslında hoş bir şekilde şaşırtmayı başardı. Bu anı-roman Parini, Borges, birçok başka yazar, 1970lerin İskoçya ve Amerikası ve şiirle ilgili bir kitap.
Borges ve Ben’i okurken yanımda mutlaka bir not defteri bulundurmam gerektiğini fark ettim. Not alınacak onca şiir, onca yazar ve şair ve Borges’in o insanı aklını başından alan cümlelerinde kayboluyor insan. Bir de elbette İskoçya’nın o güzelim doğasını çok hoş bir şekilde anlatıyor Parini. Borges kör olduğu için Parini’nin onun gözleri olmasını istiyor İskoçya gezilerinde. Parini gördüklerini elinden geldiğince Borges’e anlatırken okurun zihninde de canlanıyor İskoçya.
Borges ve Ben, Parini’nin Vietnam Savaşı’ndan uzaklaşmak üzere St. Andrew Üniversitesi’ne gelmesi ve İskoç şair Alastair Reid ile tanışması ile başlıyor aslında. Okur da en az Parini kadar Alastair Reid ve sıradışı oğlu Jasper’dan etkileniyor. Alastair Reid sayesinde Borges ile tanışan ve onunla İskoçya’yı gezen Parini’yi kıskanmadan edemiyor insan. Bir yanda Parini’nin kendini keşfetmesini, savaşla gelen kayıplarını ve İskoçya’da kendine edindiğini bu etkileyici aileyi okuyoruz. Diğer yanda edebiyatın dehalarından Borges’in bulunduğu ortamdaki herkesi nasıl büyülediğine, insanın kanına nasıl girdiğine şahit oluyoruz. Özellikle bir din adamı ile paylaştığı bir an var ki asla unutmayacağım; iliklerime kadar işledi Borges. Alastair Reid’in de çok çarpıcı bir insan olduğunu belirtmeden edemeyeceğim; kitap bittiğinde hemen birkaç şiirini okudum ve özellikle Curiosity adlı şiirine hayran kaldım.
Borges ve Ben her açıdan etkileyici bir kitap. Kitap bittiğinde Borges’le ilgili daha fazla anı ya da biyografi okumak istediğimi gördüm. Aynı zamanda farklı yazarlardan anı kitapları okumanın enfes olacağını düşündüm. Bu gibi anı-romanlar sayesinde kurgu dışı kitapların kıymetini daha fazla anladım. Bu yıl elimden geldiğince çok anı kitabı okumaya karar verdim. Eminim siz okuduğunuzda da aynı etkiyi yaratacak.
Borges ve Ben’i ben orijinal dilinde okudum ancak dilimize İlknur Özdemir tarafından çevrildiği için enfes olacağını düşünüyorum. Keyifle okuyun!
Sia Kitap’tan çıkan kitabın tanıtım yazısı aşağıda, almak için de buraya: Borges ve Ben – Jay Parini
“Borges’in zaten hayranı olan okurlar için bu anı-roman, lezzetli bir ziyafet. Henüz okumayanlar içinse pek çok kişinin edebiyata dair düşüncelerini değiştiren bir yazara mükemmel bir giriş kapısı.”
NEW YORK TIMES
“Harika bir kitap bu. Çok eğlenceli, zekice kotarılmış, duygulandırıcı, edebiyat sevgisiyle, manzara sevgisiyle ışıl ışıl parlıyor. Parini, Borges’i ve İskoçya’yı nefis betimlemiş, derin bir sevgiyle bakmış onlara, zaman zaman da hırçınlaşmış, ama gülünesi bir hırçınlık bu. O büyük adamın bu sayfalardan savrularak çıkıp bizi olağanüstü zeki, serbest çağrışımlı ve kurnaz felsefi konuşmaları ve edebi sohbetiyle tavlayıp büyülemesi için bir romancının bütün sanatını, gerçeği farklı gösteren bütün numaralarını kullanmış. Ya Borges’in o bitmeyen talepleri; bir solukta okudum. (Parini’nin Borges ile aynı yatakta yatmasını) gece okurken öyle güldüm ki, yanımda yatan eşim uyuyamadı.
Ama sonunda, gözlerim yaşardı; kitaptaki karakterlerden ayrılmak üzdü beni. Yaşlı, kırılgan, kör bir adamda bu denli psikolojik güç, bu denli dünyevilikten uzak bir masumiyet olması anlaşılır gibi değil, başkaları üzerinde nasıl bu denli ıslah edici kontrol sahibi olduğu da; ama Jay Parini, kurmaca ile anıların üstün nitelikli, Borgesvari birleşiminde bizi buna müthiş inandırıyor.”
IAN McEWAN
“Bu kitabı okumaya başlamadan önceki kişi değilsiniz artık. Bu söz herhalde bir romana yapılacak en büyük iltifattır ve bu roman bu iltifatı hak ediyor.”
Kristeligt Dagblad / Danimarka
Bu kitap Kitaplık Kedisi Reading Challenge 2022 kitaplarından biri. Siz de katılın, 2022 boyunca birbirinden enfes yazarları keşfedip, onların büyüsüne kapılın. 2022 yılını keşiflerin ve yeniliklerin yılı ilan ettim; siz de kitaplarla ve edebiyatla keşifler yapın ve hayatınıza yenilikler katın!
