Para ve yazarlar arasında çoğu zaman az kazandıklarına dair bir ilişki olsa da bazıları banknotlarda bile yer alabiliyor. Sevdiğimiz yazarları bazen edebiyat sever insanların üzerinde dövme şeklinde, duvarlarda stencil olarak ya da en basiti tişörtlerde görebiliyoruz. Ancak onları banknotlarda görmek çok daha farklı olurdu galiba.
1- Hans Christian Andersen, Danimarka
Danimarkalı yazar Hans Christian Andersen‘ı daha minik bir çocukken tanımaya başlıyoruz. Büyüme evremizin büyük bir kısmı da onun masalları ile geçiyor. Bunlardan birkaçı da, Kurşun Asker, Kibritçi Kız, Denizkızı, Çirkin Ördek Yavrusu, Güzel Prenses ve Bezelye… Hatırlayabildiniz mi? Danimarka yönetimi Andersen’i 1952’de 10 Kroner banknotlarına bastı. Andersen 1975’e kadar 10 Kroner üzerinde yer aldı.
2- Robert Louis Stevenson, İskoçya
1994’te Royal Bank of Scotland, özel 1£’luk banknotlar bastı. Bu sene Robert Louis Stevenson’ın ölümünün yüzüncü yılıydı.Yazarın anısını canlandırmak için yapılan bu banknotlar üzerinde Edingburgh’daki çocukluk evi ve mezarının bulunduğu Samoan Adaları da yer alıyor. Robert Louis Stevenson kitaplarını da kısaca hatırlatayım; Define Adası, Dr. Jekyll ve Mr. Hyde’in tuhaf Hikayesi ve Kaçırılan Çocuk. Hangilerini okudunuz?
3- James Joyce, İrlanda
The Central Bank of Ireland 1993’te Ulysses’ın yazarı James Joyce’un olduğu 10£’luk banknotlar bastırdı. Banknotun arka kısmında yazarın imzası ve son romanı Finnagans Wake’ten bir cümle bulunuyordu: “Riverrun, past Eve and Adam’s, from swerve of shore to bend of bay, brings us by a commodius vicus of recirculation back to Howth Castle and Environs.”
4- Henry Lawson, Avustralya
1966’da ödüllü yazar Henry Lawson 10$’lık Avustralya banknotlarında yer aldı. Lawson’ın şiirleri, kısa hikayeleri ve romanları Avustralya’nın “fakir kesimi”nin yaşadığı zorlukları ve zaferlerini anlatıyordu.
5- Sir Walter Scott, İskoçya
Yazar ve şair Sir Walter Scott İskoç banknotunu kurtarmakla özdeşleştiriliyor. 1826’da Parlamento 5£’un altındaki tüm banknotların üretimini bitirme kararı alacaktı. “Malachi Malagrowther” takma adını kullanarak (The Fortunes of Nigel romanındaki karakterlerden biri) Scott, Edingburgh Weekly Journal’a bir dizi mektup yazdı. Bank of Scotland’ın para basma hakkının devam etmesiyle iligliydi bu mektuplar. Bu mektuplar halk arasında o kadar güçlü bir tepki yarattı ki Parlamento İskoç bankalarının bir poundluk banknotlar basmasına izin verecek yasayı çıkardı. Bunun sonucunda da Bank of Scotland her banknotta Scott’a yer verdi.
6- Ichiyo Higuchi, Japonya
2004’te Bank of Japan yazar Ichiyo Higuchi’yi 5,000¥ banknotlarına koydu. Japon yenin de yer alan üçüncü kadın olan Higuchi, Empress Consort Jingū (1881) ve şair Murasaki Shikibu (2000) ardından geliyor. Ichiyo Higuchi Tokyo’nun “red-light district”inde yaşayan kadınların hayatını anlatan öyküleriyle ün kazandı. Henüz 24 yaşındayken tüberkülozdan hayatını kaybetti.
7- Charles Dickens, İngiltere
1992’de Bank of England 10£’luk banknotlara çok sevilen yazar Charles Dickens’ı koydu. 2017’de de banknotun üzerinde Jane Austen yer alacakmış.
8- Para ve yazarlar’da Türkiye, Fatma Aliye Topuz
2009’da yazar ve kadın hakları aktivisti Fatma Aliye Topuz 50 TL üzerindekini yerini aldı. 1862’de doğan Fatma Aliye Topuz’un kitapları Fatma Aliye Hanım adı altında yayınlanmış. Aranızda okuyanlar var mı?
Kaynak: Mentalfloss
